18 dec Superkruid: Weegbree – in de keuken – geneeskracht
Dit artikel is geschreven voor het Wilde Schoolkrantje – jan. ’23 die maandelijks verschijnt.
Wist je dat weegbree eetbaar is? De smalle weegbree én de brede weegbree. In dit artikel alles over het gebruik in de keuken, geneeskracht, recepten, geschiedenis en hoe te herkennen. Meer over wilde eetbare planten ontdek je in de online Wildplukcursus.
De weegbree is een heel medicinaal plantje. Waarschijnlijk ken je hem al doordat je de brandnetelprik ermee kunt verhelpen. Dit is maar één van zijn specialiteiten. Het is eigenlijk de voorloper van de antibiotica! Hij is namelijk anti-bacterieel, wondhelend, reinigend en verfrissend. Maar ook kan het klachten van de bovenste luchtwegen verlichten en ingezet worden bij ontsteking in de mond en keel. Daarnaast kun je weegbree bij maagslijmvliesontsteking, spastische darm en ontstekingen van de urinewegen gebruiken.
Latijnse naam: Smalle weegbree: Plantago Lanceolata. Grote weegbree: Plantago major
Familie: Weegbreefamilie
Engels: Ribwort plantain
Plek en grondsoort
Smalle weegbree: Op paden en in bermen van wegen, maar ook op grazige, vochtige en zeer voedselrijke bodems. Smalle weegbree verdraagt armere grond dan de grote weegbree.
Grote weegbree: Hij is zeer algemeen en aan te treffen op open, vochtige zeer voedselrijke omgewerkte of betreden grond langs en op wegen en paden, in bermen en grasland. Maar je vindt de planten ook tussen stoeptegels, op parkeerplaatsen, in de goot van straten en soms zelfs op asfalt. Het is te beschouwen als het meest algemene onkruid op de wereld.
Herkennen
Je herkent de smalle en grote weegbree aan zijn nerven. De bladeren staan in een rozet, zijn lancetvormig (smalle weegbree) of breed (grote weegbree), zacht behaard en voorzien van 3 tot 7 duidelijk zichtbare parallel lopende nerven. De bladeren staan in een bladrozet, vanuit één punt komen er meerdere bladeren die alle kanten op groeien.
In de keuken
Het blad en de wortel zijn in de winter te oogsten.
Blad: Fijngesnipperd door salade en als spinazie te bereiden. Bijvoorbeeld in een omelet, door een pesto, als chips of in een quiche.
Wortel: Goed wassen, heel klein snijden en als groente gebruiken in hartige taart, groentegerecht, omelet, et cetera.
Smaak
Blad: Licht bitter, licht paddenstoelenachtig
Bloemknop: paddenstoelenachtig
Recepten
- Weegbreesoep
- Linzensalade, pesto en pannenkoek met weegbree
- Warme Oosterse weegbreesalade
- Weegbree met avocado en aubergine
- Weegbreechips
- Weegbreetoffees
Geschiedenis in de keuken
- Weegbree werd 12.000 jaar geleden al gebruikt als voedselbron in Kurdistan, zo bewijzen archeologische vondsten.
- Tijdens oorlogen deden weegbreebladeren dienst als noodvoedsel en soms werd de plant als veevoer gebruikt.
Geneeskracht
De weegbree is een heel medicinaal plantje. Waarschijnlijk ken je hem al doordat je de brandnetelprik ermee kunt verhelpen. Dit is maar één van zijn specialiteiten. Het is eigenlijk de voorloper van de antibiotica! Hij is namelijk antibacterieel, wondhelend, reinigend en verfrissend. Maar ook kan het klachten van de bovenste luchtwegen verlichten en ingezet worden bij ontsteking in de mond en keel. Daarnaast kun je weegbree bij maagslijmvliesontsteking, spastische darm en ontstekingen van de urinewegen gebruiken.
Toepassing
- De beste preparaten zijn de tincturen, verse extracten en sappen. Als je weegbree verwarmt, wordt weegbree minder actief.
- Als je in de natuur bent en insectenbeten, wondjes of een brandnetelprik hebt, kun je even kauwen op de weegbreebladeren en deze op je wondje leggen.
- Ook kun je weegbree als een pleister gebruiken, met een stukje tape.
- Je kunt je eigen weegbree tinctuur, zalf, hoestsiroop of maceraat maken
- Je kunt weegbree ook goed medicinaal in de keuken gebruiken.
Geschiedenis geneeskracht
- In de Grieks-Romeinse oudheid werd weegbree onder meer door amateur-wetenschapper Plinius (23-79 n.C.) en arts Galenus (ca. 192-200 n.C.) gebruikt bij beten van wilde dieren, steken van wespen, bijen, schorpioenen en slecht genezende wonden; vooral het sap en het vers gekneusd blad. Ook bij huiduitslag en als kalmerend, rustgevend oogwater verdiende smalle weegbree stilaan zijn sporen in de volksgeneeskunde.
- Pelgrims gebruikten de bladeren bij verstuikingen en kleine ongemakken.
- De Nederlandse plantkundige en arts Dodoens (1517-1585) raadde weegbree aan bij slecht helende wonden, verzweringen, het sap bij oorpijn en vermoeide ogen, de wortel te kauwen bij tandpijn, nier- en leverproblemen. Ook bij aandoeningen van de luchtwegen deed smalle weegbree meer en meer zijn intrede.
- Onder andere de beroemde Zwitserse kruidenspecialist Johann Künzle (begin 20ste eeuw) loofde weegbree bij hoest en heesheid.
- Zigeuners verkochten weegbreezalf tegen allerlei kwalen.
- Noord-Amerikaanse indianen gebruiken weegbree bij slangenbeten en de zaden om meel van te maken (‘indian wheat’)
