19 sep Superkruid: Meidoorn bessen – geneeskracht, in de keuken, toepassing
Meer over eetbare wilde planten ontdek je in de online jaarcursus.
Engelse naam: Hawthorn
Familie: Rozenfamilie
Determineren
De meidoorn is een struik of een kleine boom die zo’n tien meter hoog kan worden. Hij kan uitgroeien tot een boom die wel 500 jaar oud kan worden. De gelobde blaadjes zijn glad, glanzend en een beetje leerachtig.
De schors is eerst bruin en glad, maar wordt later donkerder van kleur en is dan geribbeld tot gebarsten. De takken zijn bruin tot roodbruin. De scherpe doorns zijn 1-2,5 cm lang
De eenstijlige meidoorn groeit graag aan bosranden en is ook massaal door mensen aangeplant als haag. Hij kan op veel soorten plekken en verschillende bodem groeien. Alleen op zeer arme of zeer natte grond groeit hij niet.
Gebruik in de keuken
Zelf vind ik de meidoornbessen niet heel bijzonder. Ze zijn een beetje melig en licht zoet.
Andere bessen vind ik veel smaakvoller. Maar probeer het vooral zelf!
Mijn kruidendocent Saskia Nieboer vind meidoornbessen echt een medicijn en minder voeding. Als je er gerechten meemaakt, wat prima kan, moet je hier rekening mee houden. Eet er geen grote porties van.
Meidoornbessen bevatten veel pectine, waardoor ze een goed ingrediënt zijn voor het verdikken van jam.
De besjes werden in de Tweede Wereldoorlog tot meel vermalen en in brood verwerkt.
De bessen oogst je als ze donkerrood zijn, anders zijn ze nog niet rijp. Je kunt ze rauw eten of toevoegen aan een marmelade, compote of wijn.
Van de gedroogde vruchten wordt thee gezet of ze wordt vermalen tot aanmengmeel. Je kunt de vruchten ook een dag of twee in de vriezer gooien, daar worden ze wat zoeter van. De bessen smaken behoorlijk melig, je kunt ze beter in een gerecht verwerken dan ze rauw opeten.
Recepten:
- Meidoorn gelei
- Koekjes
- Cake
- Rolls
- Fruitleer
- Honing
- Ketchup – uit het boek van Yvette van Boven
- Meidoorn energieballetjes (meidoorn koken in appelsap, zeven), met haver, honing, noten, kaneel, citroenschil
Geneeskracht
Meidoornbessen bevatten een hoog gehalte aan antioxidanten, vitamine C en flavonoïden. Ze kunnen bescherming bieden aan een breed scala aan ziekten, waaronder hart- en vaatziekten. Bij hartfalen helpen meidoornbessen erg goed als aanvulling naast eventuele andere behandeling.
Meidoorn (bloesem) stimuleert de doorbloeding van het hart en wordt in de kruidengeneeskunst voorgeschreven na een hartinfarct, maar ook voor een ‘ouderdomshart”, of om een hartinfarct te voorkomen. Het wordt voorgeschreven bij hartkramp/vaatkrampen (agina pectoris), bij uitputting, bij heesheid (van uit de hartkracht), bij ritme stoornissen, bij hoge of lage bloeddruk of bij aderverkalking, maar ook bij oedeem, ontstaan vanuit het hart.
Ook voor het zenuwstelsel werkt het kalmerend en versterkend. Bij prikkelbaar, geïrriteerd gedrag, slapeloosheid en zenuwkrampen, bij nerveuze overgangsklachten en hyperventilatie.
Meidoorn werkt slaapbevorderend bij slaapstoornissen door stress, spanning, menopauze, doorslaapstoornissen, veelvuldig wakker worden.
Bewaren
- Je kunt de bessen pletten en op kamertemperatuur of in een droogoven (<40 graden) bewaren
- De gedroogde bessen kun je toevoegen aan thee of vermalen tot poeder en je eigen capsules van maken
- Je kan tinctuur maken van de bessen
Toepassing
- Als je meidoorn inzet bij hart- en bloedvataandoeningen moet je dit langere tijd gebruiken: de eerste resultaten treden op na 1 à 2 weken, minimumduur van behandeling is 6 weken. Het maximale effect wordt bereikt na 2 à 3 maanden.
- In het voorjaar kun je de bloemen en het blad oogsten en drogen. Later de meidoornbessen. Te samen kun je hier een geneeskrachtige infusie van maken. 1 eetlepel bloem, 1 el blad en 1 el bes op 475 ml kokend water. Laat dit trekken voor een nacht, zeef het de volgende dag en drink door de dag heen. Eventueel nog even opwarmen. Deze infusie kan ook alleen van de bessen of bloemen.
- Medicinale wijn, hartversterkend: 80 gram gekneusde bessen overgieten met 0,7 liter Spaanse wijn en 2 weken laten macereren
- Meidoorn tinctuur: 1 deel alcohol, 1 deel meidoorn, 40–60% alcohol –> 5 mL, 3 – 5 keer per dag
- Meidoorn-rozen thee voor in de winter
Emotioneel
- Meidoorn wordt gebruikt om het energetische hart te kalmeren, te openen en te beschermen. Rosemary Gladstar zegt dat meidoorn haar favoriete remedie is voor verdriet, rouw of verlies of wanneer het hart een beetje extra bescherming nodig heeft. Volgens kruidkundige Rebecca Altman stelt meidoorn ons in staat om ons verdriet volledig te voelen terwijl we ons tegelijkertijd vastgehouden voelen.
- Je kunt alleen meidoorn gebruiken maar ook combineren met rozen en eventueel moederkruid
- De meidoorn heeft doorns, vaak brengen doornige bomen en struiken zachte en zoete vruchten voort. Bescherming en begrenzingen, kracht en zachtheid.
- Het helpt ook bij het ondersteunen van stress, en bij angst.
Pas op
- Er is geen toxiteit of nevenwerkingen bij normale doseringen: meidoorn is een zeer veilig kruid
- Volledig veilig bij langdurige inname
- Bij lage bloeddruk, tijdens de zwangerschap, bij hartritmestoornissen, bij acute hepatitis, bij kinderen: enkel onder begeleiding van een therapeut/arts
- Niet bij ernstige hartziekten, tenzij onder medische begeleiding
- Meidoorn verhoogt het hartondersteunend effect van medicijnen, maar ook de kans op nevenwerkingen van deze geneesmiddelen. Dus alleen onder begeleiding van een arts/therapeut
- Meidoorn kan het effect vergroten van bloeddrukverlagende medicijnen, medicijnen voor het hartritme, kalmerende medicijnen, medicijnen die de bloedvaten samentrekken en beta-blockers
Praktische toepassing
Geschiedenis
- In de prehistorie diende de boom (waarschijnlijk de bessen) als voedsel, dit is aangetoond door de zaden die men gevonden heeft in terpen.
- Vroeger werd de Meidoorn aangeplant als beschermer van heilige plaatsen.
- Meidoorn wordt ook hagedoorn genoemd omdat het werd gebruikt als omheining van een stuk grond. Ze gebruikten de meidoorn om het vee in de wei te houden, voordat prikkeldraad werd uitgevonden. De meidoorn werd door de Romeinen gebruikt om als haag de akkers af te schermen.
- Chinezen, indianen en Europese volkeren hebben een langdurige relatie met meidoorn als harttonicum. Het gebruik als tonicum dateert uit het Rome van de 1e eeuw, waar het ook werd gezien als een symbool van zowel liefde als huwelijk.
- Amerikaanse indianen uit het noordwesten gaven meidoorn de namen ashnum asho en we nap ish en aten de bessen in overvloed, als preventie tegen hartaanvallen.
- De scherpe, stevige doornen dienden ooit als naald voor de ouderwetse grammofoon
- Vroeger kauwen plattelandskinderen op jonge blaadjes en knoppen van de meidoorn bij honger, dit kreeg zelfs de bijnaam ‘boterhammen met kaas’
- Onder zijn takken zittend werkte hij inspirerend op onze creativiteit en dromen. Hij is een goede verteller van oude verhalen en stimuleert onze creativiteit om nieuwe verhalen te creëren.
