Slakken

Slakken, een lastige uitdaging

Slakken zijn voor veel tuinders het grootste probleem en de plaag waar de meeste mensen last van hebben. Ik vind het een lastig onderwerp, ik zal eerlijk tegen je zijn. Wat kun je eigenlijk tegen slakken doen? Slakken zijn een teken dat ons systeem uit balans is, maar soms wordt de overlast zo groot dat het ten koste gaat van je oogst. Wat doe je dan?

Ik kan alleen maar delen wat ik zelf doe; uiteindelijk zul je zelf moeten ontdekken wat het beste bij jou en je tuin past.

De rol van slakken in de natuur

Slakken zijn opruimers. Ze helpen om zwakke en zieke planten op te ruimen, net zoals rottende en schimmelende bladeren en andere organische resten. Helaas kan een slak zich snel tot een plaag ontwikkelen. Zodra ze een fijne plek vinden, leggen ze hun eitjes vlakbij, net zoals vlinders doen. De jonge slakjes beginnen direct aan je kolen te eten, leggen als volwassenen nog meer eitjes in jouw walhalla en voor je het weet, heb je een plaag.

Het grappige is dat slakken van nature aangetrokken worden tot rottende, zwakke planten. Heb je veel slakken in je tuin, dan is dat vaak een teken dat je grond niet optimaal is en je planten niet sterk genoeg zijn. Die slak zie je niet zitten op je wilde eetbare planten. Die zijn rijk aan antioxidanten, voedingsstoffen en sporenelementen. En ze hebben veel sterkere smaken dan ons blaadje sla. Daar houdt familie slak een stuk minder van. Ik vind dat toch ook bijzonder. Ze laten de weegbree staan aan de zijkant van de moestuinbak, maar zitten wel op mijn veel smaakloze blaadje sla. Wat zegt dit over de natuur? Willen ze ons misschien vertellen dat we meer wildpluk aan ons menu moeten toevoegen?

Wat kun je doen tegen slakken?

Het begint met het bevorderen van biodiversiteit. Nodig egels, kikkers en andere natuurlijke vijanden van de slak uit in je tuin. Een vijver kan bijvoorbeeld kikkers aantrekken. Zie ook in Een jaar in de Permacultuur moestuin hoe je simpel en snel een vijvertje aanlegt. Ook op Instagram deel ik allerlei trucs over hoe jij jouw tuin biodiverser maakt.  

Maar wat als je tuin toch wordt overspoeld door slakken? Wat doe je dan?

Er zijn verschillende methoden:

1. Verhuizen: Rapen en verhuizen lijkt het meest diervriendelijke plan. Het lastige is alleen dat als je emmers vol slakken verhuist, je op die plek het eco – systeem weer om zeep kan helpen. Plus het moet ver weg, anders komen ze terug.
2. Slakkenkorrels: Deze kunnen werken. Er zijn soorten die chemicaliën bevatten die ook schadelijk zijn voor je bodem en voor het dier dat de slak naderhand misschien nog opeet. Denk aan de kat die een muis eet die vergif heeft gegeten. Bij een grote hoeveelheid kan het grotere dier ook overlijden. Ik raad dit af. Er zijn wel “diervriendelijke” korrels waarbij de slak opzwelt en nog eetbaar is voor andere dieren. Maak je afweging. Het blijft een langzame, pijnlijke dood.
3. Bier vallen: Slakken worden aangetrokken door het gist in bier. Denk maar aan het rottende materiaal wat ze lekker vinden. Ze vallen in de val, drinken van het bier, worden dronken en klimmen daarom niet meer omhoog en verdrinken. Ook een langzame dood, misschien wel wat gezelliger met een slok op? Deze methode werkte wel heel effectief op de zorgboerderij, waar andere methodes niet werkten en we ook niet dagelijks ‘s avonds bij schemer konden rapen.
4. Havermout: Dit zwelt op in hun maag. Ze komen er wel direct op af maar ook dit zorgt voor een langzame dood. Ik vind het een erg zielige methode.
5. Aaltjes: Nematoden dringen slakken binnen en doden ze van binnenuit. Let wel, je moet de aaltjes levend houden in je tuin door de tuin goed nat te houden. Ze werken slechts tijdelijk dus je kunt er enkel proberen de cyclus mee te doorbreken. Het is erg prijzig.
6. Bevriezen: Een methode die als het meest diervriendelijker wordt gezien, is het verzamelen van slakken en ze in een zak in de vriezer leggen. Ze gaan dan in een soort winterslaap en sterven zonder pijn.

Mijn aanpak

Zelf raap ik slakken op. Ik begin hier al vroeg in het seizoen mee, vooral de kleine slakjes. Deze voer ik aan de kippen; als ze nog klein zijn, eten de kippen ze wel. Grote slakken laten mijn kippen helaas liggen. Geef wel je kippen geregeld een natuurlijke ontworming, want ook slakken kunnen weer van alles met zich meedragen. 

Daarnaast probeer ik slakken af te leiden door bladeren op de grond te leggen die al een beetje beginnen te rotten. Of ik laat ze op één plant helemaal losgaan. Zo kunnen ze daar van eten in plaats van mijn gezonde planten.

De tijgerslak
Zie je deze vrolijke vriend in je tuin? Laat deze slak vooral lopen. Hij is je held en eet juist slakkeneitjes van andere slakken op. Soms misschien een slablaadje maar voor de rest is hij je natuurlijke predator in de moestuin. 

Acceptatie en evenwicht

Het omgaan met slakken vraagt ook om acceptatie. Ze zijn een teken dat de tuin nog niet in evenwicht is. Geduld hoort er ook bij en een tuin doet er tenminste 7 jaar over om in evenwicht te komen met alle betrokken partijen. Sinds ik een speciekuip vijvertje heb geplaatst, zie ik veel meer kikkers in de tuin. Ook egels komen vaker langs. Dit helpt enorm om de slakkenpopulatie onder controle te houden.

Uiteindelijk gaat het erom wat past bij jou en jouw tuin. Hoe zorg je ervoor dat je tuin zo sterk mogelijk wordt en in evenwicht komt? De natuur geeft ons signalen en het is aan ons om te luisteren en de juiste actie te ondernemen.