Paden aanleggen
In de video bij deze les zie je hoe wij razendsnel houtsnipperpaden aanleggen volgens de No – Dig methode. Je kunt paden op allerlei manieren aanleggen en elke manier heeft zo zijn voor- en nadelen. Ik zet in deze les er een paar voor je op een rijtje vanuit mijn eigen ervaring.
Houtsnipperpaden

Paden met houtsnippers
Zelf ben ik erg fan van houtsnippers.
De voordelen:
- Het ziet er erg romantisch uit. Ok, dit is persoonlijk natuurlijk.
- Het is natuurlijk materiaal dus het bodemleven kan eronder lekker bezig blijven
- Je kunt er paddenstoelen op enten, super leuk
- Het houdt het vocht in de bodem vast doordat het als een warme dikke deken op de aarde ligt. Tevens nemen de houtsnippers ook vocht op, waardoor het in droge periodes ook weer beschikbaar kan worden voor je planten
- Je kunt zo eigen snoeiafval van bomen versnipperen en hergebruiken! Super permacultuur minded en circulair denken.
- Natte of klei grond? Dan helpen houtsnippers om de paden begaanbaar te houden en niet weg te zakken.
- Houtsnippers zijn een goede broedplek voor Mycelium. Mycelium is een netwerk van witte schimmeldraden. Mycorrhiza is een symbiotische samenwerking tussen deze schimmels en jouw plantenwortels. De schimmels helpen de plant bij het opnemen van water en voedingsstoffen terwijl de plant suikers levert aan de schimmel als energiebron. Zie je dus witte schimmeldraden lopen? Briljant, maak het nooit stuk. Het is een enorm ondergronds netwerk.
Nadelen:
- Je moet het elk jaar bijvullen en minimaal 8-10 cm aan laag neerleggen/houden. Doe je dit niet, dan is het vanwege het prachtige klimaat juist een broeiplek voor zaden en gras. Ik heb deze fout al vaak gemaakt en dan is het een paar maanden later een oerwoud. Ik heb heel wat uren lopen kweekgras “wieden” in mijn volkstuin op de paden.
- Ook werkt het minder bij bedden zonder randen. Doordat de aarde van de bedden sneller op het pad komt, gaat het composteren. Je moet hierdoor de laag vaker aanvullen, want compost is weer een goede broeiplek.
- Composteren doet het sowieso. Op termijn van onderaf, maar met aarde erop door situaties als hierboven beschreven, wordt het proces versneld. Dit composteren onttrekt tijdelijk stikstof uit de bodem die dan niet beschikbaar is voor je planten. Daar wordt vaak over geschreven. Afhankelijk van de dikte van je snippers duurt dit langer (bij dikke snippers) of korter (met dunne snippers). Het is echter redelijk oppervlakkig dus de schade valt vaak mee. Ik heb er nooit echt last van. Na het vergaan van de snippers komt die stikstof ook weer vrij in de bodem, dus dan is het probleem verholpen. En vergeet niet het voordeel van die Mycorrhiza!
Stenen paden

Paden moet stoeptegels in onze kas

Pad met stoeptegels in de volkstuin. Handig voor de kruiwagen
In de kas gebruik ik stenen paden. Hierdoor heb ik een terrasje, kan ik goed een chill bankje en werkbankje kwijt. Ook in de volkstuin had ik in het midden een pad van stoeptegels en dat vond ik super praktisch voor de kruiwagen. Ik heb ook vrienden die alle paden in de volkstuin met stoeptegels maken om zichzelf veel werk in “onkruid” wieden te besparen.
Voordelen:
- Onderhoudsvrij. Nooit onkruid wieden.
- Goedkoop, veelal gratis op te halen via marktplaats
- Bij bedden zonder rand/ bak, kan het een duidelijke afscheiding geven in pad en bed
- Je kunt er gemakkelijk met zware dingen zoals een volle kruiwagen overheen.
Nadelen:
- Er is geen samenspel met je grond zoals bij houtsnippers dus op dat vlak breng je geen extra relatie met de bodem tot stand. Je sluit de boel af.
- Water loopt van de tegels direct jouw moestuinbed in. Dat kan handig zijn bij hele droge grond, maar niet als je juist een lager gelegen tuin hebt die snel nat en drassig wordt.
Onverharde paden

Onverharde paden in de volkstuin
Uiteindelijk vond ik deze oplossing voor de paden tussen mijn bedden in de volkstuin. Ik wilde geen stenen overal, geen gras dat mijn bedden zou binnendringen en constant maaien zag ik ook niet zitten. Houtsnippers bleken, zoals eerder genoemd, ook niet goed te werken.
Voordelen:
- Als je er vaak op loopt, verdicht je de bodem en houd je het redelijk onkruidvrij.
- Wil je het onkruid vrij, dan is het met even schoffelen zo gebeurd.
- Je sluit de bodem minder af dan met een stoeptegel.
- Het is zacht om op je knieën te zitten als je in je bed werkt.
Nadelen:
- Je verdicht daar je bodem en voor onkruidvrij moet je toch schoffelen. Niet 100% permacultuur – minded dus.
- Natte periode? Water gaat altijd naar het laagste punt dus als je bedden (nog) niet goed water kunnen vasthouden, loopt alles naar je paden en wordt het daar een modderpoel. Ik spreek uit ervaring.
Graspaden

Paden met gras in de volkstuin
Op sommige plekken in mijn moestuin heb ik graspaden omdat ik niet alles met houtsnippers jaar in, jaar uit, kan onderhouden. Het werkt ook wel prima en ik zie mij op termijn misschien ooit, als alle houtsnippers gecomposteerd zijn en ik niet weer iets wil aanvoeren, mijn paden allemaal van gras maken.
Voordelen:
- Heerlijk om op te lopen
- Onderhoud is enkel geregeld grasmaaien
- Je bodemleven blijft eronder intact en kan rustig doorleven.
- Vocht en voedingsstoffen worden goed vastgehouden
Nadelen:
- Niet op tijd maaien, voor de bloei, zorgt voor graszaad in je bed en dat is minder grappig.
- Tussen gras, en helemaal tussen het gras en de rand van je bed, is het ideaal voor slakken om lekker zich te verstoppen! Dit is één van de redenen dat ik ook dit jaar toch weer op meerdere plekken (zie filmpje) houtsnipperpaden heb gemaakt.
En jij?
Ik ben benieuwd wat jij gaat kiezen. En heel eerlijk? Het ligt er bij soms ook aan hoe de situatie in de tuin is, wat ik qua materiaal heb en waar ik dit jaar weer mee wil experimenteren. Je kunt het ook on – the – go ontdekken wat het beste voor jou en de tuin werkt.