Crème

Een crème is een combinatie van olie, vetten en water. Crème bestaat over het algemeen ongeveer voor 50% uit olie/vet en 50% water. Door de toevoeging van water verschilt een crème van zalf. Hierdoor is het ook een stuk minder vettig dan een zalf en voelt het zachter en lichter aan. Daarnaast kan het vaak wat makkelijker opgenomen worden door de huid. Het feit dat je water kunt gebruiken in een crème geeft je de mogelijkheid om meerdere middelen op waterbasis met olie en vet te mengen, wat de mogelijkheden om met kruiden te werken enorm uitbreidt en veel ruimte biedt om te experimenteren. Dit maakt crème een bijzonder kruidenmiddel.

 

 

Waar gebruik je crème voor?

Crème heeft een verzorgende, verkoelende en verzachtende werking op de huid. Meestal wordt het gebruikt als moisturizer voor het gezicht, de hals en de handen. Het wordt ook wel een lotion genoemd. Het trekt makkelijker in de huid dan zalf en is meer geschikt als een dagelijkse huidcrème omdat het minder vettig is. Doordat er water in zit werkt het zeer hydraterend voor de huid. Naast de hydraterende functie van crème kan ze ook een genezende werking hebben door de keuze van bepaalde vetten of kruiden. Hierdoor kun je crème ook zeker gebruiken om de huid te helpen bij uitslag, wondjes, insectenbeten etc. Zo kun je bijvoorbeeld een Goudsbloemcrème maken die zowel de huid hydrateert als helend werkt.

Wanneer weet je of je een zalf, bodybutter of crème moet maken? Simpel gezegd gebruik je een zalf voor huidklachten die om een meer vettige, beschermende en diepe werking vragen, bodybutter om je lichaam mee in te masseren en je huid te voeden en crème voor als je een dagelijkse gezichts-/huidverzorging wilt die wat minder vettig is. Dat gezegd hebbende, kun je alle drie de middelen gebruiken zoals jij dat fijn vindt. Je kunt zalf bijvoorbeeld ook gewoon gebruiken als dagelijkse huidverzorging. Het is slechts een richtlijn om aan te geven wat het verschil is. Sommige mensen houden meer van vettige huidverzorging en anderen weer totaal niet. Het kan ook goed dat het per seizoen wisselt waar je behoefte aan hebt. Volg je gevoel en luister naar je lichaam.

 

Crème maken

Het maken van een crème kan een beetje intimiderend overkomen. Ik weet nog goed dat toen ik als beginner allerlei crèmerecepten tegenkwam in kruidenboeken, ze altijd direct oversloeg omdat het er veel te ingewikkeld uitzag met een lange lijst (dure) ingrediënten. Dat wilde ik graag voorkomen in deze cursus, dus ik heb geprobeerd om je zo duidelijk mogelijk uit te leggen wat we doen en vooral waarom. Want als je eenmaal doorhebt hoe een crème maken precies werkt, zul je zien dat het een leuk proces kan zijn waar je zelf mee kunt gaan experimenteren.

Ik heb ook, juist voor beginners, een basisrecept gemaakt met maar drie ingrediënten, waarmee je kunt leren hoe je een simpele crème maakt en het proces onder de knie kunt krijgen. Deze ingrediënten gebruiken we ook in de rest van de cursus dus je hoeft hiervoor ook geen speciale uitgaven te doen. Begin met dit recept en bouw dat langzaam op naar de meer uitgebreide recepten.

 

Een kort lesje in scheikunde

Om crème te kunnen maken, moeten we olie met water mengen. Maar omdat olie en water elkaar afstoten en daardoor uit zichzelf niet met elkaar mengen, hebben we een emulgator (binder) nodig. Hierdoor kunnen ze wél een egaal geheel vormen. Als je weleens zelf mayonaise hebt gemaakt, begrijp je vast wat ik bedoel. Om mayonaise te maken moet er eigeel worden toegevoegd om de olie met azijn te kunnen mengen, het eigeel is hier de emulgator. Zo werkt het ook met crème: als je alleen olie met water zou mixen dan mengt het niet. Daarom gebruiken we een emulgator, meestal in de vorm van bijenwas. Door bijenwas toe te voegen creëer je een zachte en soepele consistentie en blijft het mengsel stabiel.

Het maken van crème vraagt wel om wat nauwkeuriger werk dan bij een zalf of bodybutter. Net zoals bij mayonaise kan het sneller mislukken als je de verhoudingen niet goed hebt. De belangrijkste richtlijn is dat een crème uit ongeveer 50% olie/vet bestaat en 50% uit water/waterachtige vloeistof. Probeer dit eerst onder de knie te krijgen door middel van het basisrecept, voordat je allerlei extra ingrediënten gaat toevoegen.

 

 

Ingrediënten en extra toevoegingen

  • In plaats van water wordt ook vaak een hydrosol gebruikt om crème te maken. Een hydrosol is een kruidendestillaat: een aromatisch kruiden- of bloemenwater dat ontstaat door de destillatie van plantmateriaal. Rozenwater is hier een bekend voorbeeld van. Hydrosols hebben een bijzonder heilzame werking op de huid en worden daarom vaak verwerkt in huidproducten. Afhankelijk van welke soort hydrosol je kiest kun je een specifieke werking toevoegen aan je crème.
  • Wat ik ook leuk vind aan crème is dat je er in plaats van water, een kruideninfusie of decoct in kan verwerken! Dit geeft veel mogelijkheid tot experimenteren. Bijvoorbeeld met een sterke infusie van Duizendblad gecombineerd met olie van Goudsbloem, kun je een krachtige, wondhelende crème maken. Zo kun je op allerlei verschillende manieren de kracht van kruiden toevoegen!
  • Ook wordt er vaak aloe vera gel toegevoegd aan crème voor een extra verkoelende, hydraterende en huidhelende werking. Zeker in de zomer wanneer je huid wat extra verzorging, verkoeling en hydratatie kan gebruiken, werkt aloe vera erg goed. Het is ook zeer verzorgend bij zonverbranding. Je kunt Aloë vera gel kopen, maar zorg er dan voor dat er zo min mogelijk toevoegingen in zitten. Als je een Aloë vera plant hebt, kun je natuurlijk ook zelf gel uit de bladeren halen. Zorg dan wel dat je 100% zeker weet dat het aloe vera is en hij niet bespoten is.

 

Houdbaarheid

Door het gebruik van water of hydrosol als ingrediënt is crème vaak wel een stuk minder lang houdbaar dan zalf of bodybutter. Hierdoor wordt crème meestal in de koelkast bewaard of worden er (natuurlijke) conserveermiddelen aan toegevoegd. Het is dus slim om crème in kleine hoeveelheden te maken en direct op te gebruiken. Ook wordt aangeraden om gedestilleerd of gekookt water te gebruiken. Zorg er in ieder geval voor dat je nooit ongekookt leidingwater gebruikt in je crème.

Als je water of een kruideninfusie in je crème gebruikt is de crème op z’n hoogst twee weken houdbaar in de koelkast. Dit kan wat langer zijn als je gedestilleerd water neemt. Wanneer je een hydrosol gebruikt in plaats van water of infusie, is de crème minstens één tot twee maanden houdbaar in de koelkast.

 

Vitamine E olie

Je kunt ook een aantal druppels vitamine E olie toevoegen aan je crème als natuurlijk antioxidant en conserveringsmiddel. Dit zorgt ervoor dat je crème wat langer houdbaar is. Om vitamine E olie te gebruiken in een crème, neem je tussen de 0.5% en 1.0% van je totale product. Per 100 ml crème is dit tussen de 0.5 en 1 ml vitamine E olie. Eén milliliter olie staat ongeveer gelijk aan 15-20 druppels. Voor 100 ml crème gebruik je dus zo’n 15 druppels vitamine E olie. 

 

Wat kun je doen om de crème zo lang mogelijk goed te houden?

Omdat ik geloof in natuurlijke en pure huidverzorging, bevatten de recepten in deze cursus geen onnatuurlijke conserveermiddelen. Hierdoor is het wel extra belangrijk om goed te letten op hygiëne. Als je schoon werkt is de kans erg klein dat je crème bederft. Je kan zien of de crème niet meer goed is aan een laagje schimmel dat bovenop zal vormen of omdat hij niet meer fris of lekker ruikt. Het is belangrijk om zoveel mogelijk voorwerpen die je gebruikt van tevoren te steriliseren. Was je handen van tevoren. De potjes waar je de crème in gaat bewaren, kun je het beste steriliseren voordat je de crème erin doet. Zo zorg je ervoor dat je crème langer houdbaar blijft.

Vaak wordt het afgeraden om je vingers te gebruiken wanneer je crème uit het potje haalt, maar in plaats daarvan bijvoorbeeld een klein lepeltje te gebruiken. Hiermee voorkom je namelijk dat je allerlei bacteriën toevoegt en de houdbaarheid en kwaliteit vermindert. Ik vind het persoonlijk te veel gedoe om mijn vingers niet te mogen gebruiken, maar ik probeer wel te zorgen dat mijn handen schoon zijn voordat ik crème gebruik.

Wat ook kan helpen is je crème te verdelen in kleinere potjes in plaats van alles in één pot te bewaren. Zo wordt de rest van de crème niet blootgesteld aan lucht en bacteriën, wanneer je één potje tegelijkertijd gebruikt. Zo maak je het ook sneller op voordat de kwaliteit vermindert. Wat ook een handige en hygiënische optie is, is om je crème in een knijp- of pompflesje te gebruiken. Hierdoor komen je vingers helemaal niet in contact met de crème.

 

Bewaren en houdbaarheid

Een belangrijk onderdeel van de houdbaarheid van je crème is hoe je het bewaart en gebruikt. Laat je het potje regelmatig openstaan in de badkamer of in de zon, dan kun je ervan uitgaan dat je crème niet lang goed blijft. Bewaar hem goed afgesloten, het liefst op een donkere koele en droge plek. Als je hem niet vaak gebruikt of meerdere potjes maakt, bewaar deze dan liever in de koelkast of kelder. Onthoud ook dat crème per definitie in de warmere maanden minder lang goed blijft dan in de herfst en winter.