Hoe werk je met kruiden?

Er zijn allerlei verschillende manieren waarop je met kruiden kunt werken. Bijvoorbeeld bij acute klachten zoals wonden, jeuk of een buikgriep kunnen kruiden heel doelgericht worden gebruikt bij de behandeling van deze symptomen. We kunnen Duizendblad gebruiken voor de bloedstelpende en wondhelende eigenschappen, Goudsbloem of Weegbree om jeuk en huidklachten te verlichten, en Kamille bij buikgriep vanwege haar kalmerende werking op de spijsvertering. Vaak is dit de manier waarop we leren werken met kruiden: dit kruid werkt voor dat, en dat kruid gebruik je bij die klachten. Dat is misschien ook de reden dat je deze cursus bent begonnen, om te leren welke kruiden je waarvoor kunt gebruiken en hoe je er kruidenmiddelen van maakt. Dat is ook waarom ik geïnteresseerd raakte in de kruidengeneeskunde, maar gaandeweg kwam ik er in mijn kruidenstudies achter dat er echter veel meer achter zit dan kruiden alleen bekijken vanuit het perspectief van waar we ze voor kunnen ‘gebruiken’. Het woord ‘gebruiken’ laat al zien dat het meer een eenrichtingsverkeer is dan een verbinding.

We zijn in onze cultuur gewend om geneeskunde te benaderen vanuit bestrijding en onderdrukkig; om middelen te nemen om klachten of symptomen weg te nemen – het liefst zo snel mogelijk, zonder ruimte en tijd voor langzame heling. We verwachten dan ook dat kruiden op een zelfde manier moeten werken als farmaceutische middelen. Dit is problematisch omdat kruidengeneeskunde daardoor het risico loopt een vorm van ‘natuurlijke allopathie’ te worden; onnatuurlijke geneesmiddelen vervangen door planten, maar wel volgens dezelfde principes werken. De kunst van de kruidengeneeskunde wordt daardoor overgenomen door de gebruiken van de reguliere geneeskunde. Terwijl niet alleen de farmaceutische industrie een probleem is, maar ook en vooral de manier waarop we kijken naar gezondheid en heling. Kamille of Pepermunt zullen je chronische buikklachten niet verminderen als je niet ook kijkt naar de emotionele stress die eigenlijk ten grondslag ligt aan je klachten. Goudsbloemzalf zal je eczeem niet kunnen helen, als je niet ook kijkt naar de reden waarom jouw huid denkt zich te moeten beschermen tegen de buitenwereld.

Dit neemt niet weg dat kruiden ons wel kunnen ondersteunen op dit pad. Kruiden kunnen ons zeker op lichamelijk vlak verder helpen, maar ze zijn óók veel meer dan dat. Het werken met kruiden nodigt ons uit om verder te kijken dan bestrijding, om na te gaan denken in termen van balans, harmonie en holisme. Dit is de magie van kruidengeneeskunde: het vereist betrokkenheid. Door ons te vragen hen halverwege tegemoet te komen, leren kruiden ons hoe we onszelf kunnen helpen. De volgende keer dat je denkt dat kruiden niet goed genoeg werken, vraag je dan eens af of je je tot hen verhoudt op een manier dat je van hen verwacht al het werk te doen of dat je verwacht dat ze net zo werken als farmaceutische medicijnen.

We maken een grote fout als we de kruidengeneeskunde alleen benaderen vanuit bestrijding van klachten. De roep van iedere fysieke klacht is om de onderliggende oorzaak aan te kijken, wat die ook is: emotioneel, mentaal, fysiek en/of spiritueel.

Holistische (kruiden)geneeskunde

Eén van de grondbeginselen van de holistische kruidengeneeskunde is dat werkelijke gezondheid gaat over balans en harmonie in alle systemen waar we uit bestaan. Dit vereist een benadering en denkwijze die de emotionele, spirituele, mentale en fysieke gezondheid ondersteunt omdat deze allemaal onlosmakelijk met elkaar verbonden zijn.

In de holistische geneeskunde benaderen we het lichaam dan ook als een compleet systeem, waarbij we worden aangemoedigd om niet alleen naar kruiden te kijken voor medicijnen, maar ook naar onze voeding, lichaamsbeweging, leefstijl en vooral ook onze emoties. Het is een uitnodiging om onszelf te zien als een groot ecosysteem, waarin geen scheiding is tussen onze fysieke, emotionele, mentale en spirituele lichamen. Alles is met elkaar verbonden.

Een onbalans in één gebied van je lichaam of je emotionele leven kan alle andere gebieden beïnvloeden. Soms is deze verbinding heel duidelijk, zoals het effect dat een lichamelijke ziekte kan hebben op iemands stemming en emoties. Maar vaak is ook het minder duidelijk dat mentale uitdagingen zoals angst en depressie kunnen leiden tot lichamelijke symptomen, of dat darmproblemen leiden tot meer last van angst en depressie. Dit doet me denken aan het kip of het ei verhaal; wat was er eerst? We zijn geneigd om klachten te benaderen in oorzaak en gevolg: darmklachten die mentale klachten veroorzaken, of andersom – wat was er eerder? Maar de uitnodiging is juist om ons hele lichaam en ons hele wezen als één groot geheel te zien dat constant in verbinding staat met elkaar en eerder een compleet systeem is dan opgedeelde delen. Hierin is het werken met kruiden zo mooi, omdat kruiden ons juist op ál die vlakken tegelijkertijd kunnen ondersteunen. Zoals wij niet alleen een lichaam hebben, hebben kruiden niet alleen inhoudsstoffen, ze zijn ook een levend wezen met meerdere niveaus en werkingen. Het mooie van de kruidengeneeskunde is dat het voortkomt uit hetzelfde systeem als wij; de natuur. Het sluit naadloos op elkaar aan en is intrinsiek met elkaar verweven.

Hoe passen we dit toe in de cursus?

In deze cursus zullen we geen chronische klachten en ziektes behandelen. Ik raad het niet aan om als beginner op eigen houtje serieuze en diepliggende klachten met kruiden te gaan behandelen. Hier is meer ervaring, tijd en kunde voor nodig. Je mag jezelf daar een ervaren (natuur)geneeskundige voor gunnen óf zelf een uitgebreide opleiding voor volgen. Deze cursus is bedoeld om je te leren hoe je zelf kruidenmiddelen maakt die je meer op een alledaags niveau kunnen ondersteunen, waardoor je juist chronische klachten en ziektes kunt voorkomen. Veel ziektes beginnen namelijk met klachten als stress, pijntjes, slapeloosheid, angsten en spanning – en als we die kunnen herkennen en balanceren, kunnen we een hoop klachten op de lange termijn voorkomen. Dat is waar je eigen kracht en verantwoordelijkheid ligt en die hoop ik met deze cursus te ontwaken.

Kruid en Mens

Het vinden van de best afgestemde plant om mee te werken hangt vaak af van het karakter van zowel het kruid als de persoon, niet alleen op de fysieke inhoudsstoffen en geneeskrachtige werking van een plant. Want er zijn veel kruiden die op dezelfde symptomen werken, maar omdat niet alle kruiden bij hetzelfde type mens passen, moeten ze met zorg en afgestemd op het individu gekozen worden. Verschillende planten die op hetzelfde systeem van ons lichaam inwerken kunnen toch een hele andere uitwerking hebben. Zo hebben Gember, Citroenmelisse, Munt en Venkelzaad allemaal een ondersteunende werking op de spijsvertering – maar door hun uiterlijk, inhoudsstoffen en eigen karakter allemaal een andere werking. Ook het karakter en lichaam van ieder mens is verschillend.

Kruidenkunde gaat daarom niet alleen over het kiezen van planten voor deze kwaal of dat symptoom. Het gaat erover dat we ons bewust zijn van zowel de energie en het karakter van de plant én ons eigen karakter en staat van zijn. Het vraagt van ons bewustzijn. Ik wil je daarom vragen om verantwoordelijkheid te nemen en bewustzijn te creëren rondom je eigen lichaam en leefstijl tijdens het werken met de kruiden.

Ons lichaam communiceert zo duidelijk met ons dat we maar even de tijd hoeven te nemen om te luisteren. Misschien voel je hoofdpijn, gespannen schouders of een geïrriteerde buik. Dit is een boodschap. Dit is een kans is om naar binnen te keren en de vraag te stellen: “Hoe voel ik me vandaag en wat heb ik nodig?”. Kruidengeneeskunde vraagt ons om naar binnen te keren, te kijken naar hoe we ons leven leiden en wat we nodig hebben. Soms zijn dat kruiden, soms een verandering in leefstijl of voeding – maar vaker een combinatie van dat alles.

Conclusie

We kunnen ontzettend veel vragen van de kruiden, maar zonder bewustzijn over onze manier van leven kunnen zij ons maar tot op zekere hoogte ondersteunen en verder helpen. Mocht je ziek worden of klachten krijgen, adviseer ik je om kruiden niet te gebruiken om symptomen te onderdrukken of weg te werken. Ons lichaam bevat een ingenieus zelfhelend vermogen en doet niets zomaar. We kunnen de kruiden inzetten om dit systeem te ondersteunen, maar gebruik ze niet zoals we in de allopathische geneeskunde medicijnen inzetten om symptomen te onderdrukken. Zie de kruiden als helpers, maar de werkelijke helers zijn het lichaam en de geest zèlf. Deze hebben soms hulp nodig om weer in balans te komen, en we mogen enorm dankbaar zijn voor de kruiden die ons hierin willen helpen.