Decoct

Een decoct is een sterke kruidenthee, gemaakt van de hardere, houtige delen van een plant, zoals de bast, wortels, zaden, gedroogde bessen en paddestoelen. Deze delen hebben meer tijd en hitte nodig om hun medicinale inhoudsstoffen vrij te laten komen. De kruiden worden afgedekt aan de kook gebracht en minstens 15-30 minuten zachtjes gekookt. Een decoct wordt daarom ook wel afkooksel genoemd.

Waar gebruik je afkooksels voor?

Een decoct wordt vooral medicinaal ingezet. Door het langdurig koken is een decoct veel sterker in smaak en meer geconcentreerd dan infusies of thee. Je drinkt een decoct dan ook meestal niet voor de smaak – maar eerder voor de medicinale waarde. Dat gezegd hebbende, kun je een decoct wel zo verwerken dat het een lekker drankje wordt en je tegelijkertijd de medicinale werking mee krijgt. Het ligt dus een beetje aan het doel. In de Traditionele Chinese Geneeswijze (TCM) worden kruiden met zorg uitgekozen en staan dan vaak langdurig op het vuur. Dat is een manier om een decoct te gebruiken: drinken als een (hele sterke) medicinale thee. Maar, zeker als beginner is het fijner om wat simpeler te beginnen met bekende kruiden en het decoct te verwerken in recepten of voor andere doeleinden te gebruiken, zoals op de huid of in bad. Je hoeft kruiden niet per se medicinaal of therapeutisch in te zetten om de geneeskrachtige werking mee te krijgen!

 

Decoct en kruidensiroop

Afkooksels worden ook vaak gebruikt om kruidensiroop van te maken. Kruidensiroop wordt vaak gemaakt door een decoct met honing te combineren. De honing voegt nog meer medicinale waarde toe én zorgt voor een langere houdbaarheid van een decoct. Honing zorgt er ook voor dat het decoct wat lekkerder smaakt. Een kruidensiroop is dan ook vaak heel geschikt en toegankelijk voor kinderen!

 

➤     In week 6 gaan we dieper in op kruidensiroop en hoe je dit kunt maken.

 

Vlierbessen decoct voor het maken van een siroop.

 

Gemberdecoct

Een goed voorbeeld van waar je een decoct voor kunt gebruiken is met Gember. Veel mensen kennen dit in de vorm van thee, waarbij je de Gember een tijdje laat wellen in gekookt water. Gemberthee is verwarmend en kan energie geven, ook als (milde) thee. Maar wanneer je Gember medicinaal wilt inzetten, bijvoorbeeld bij een verkoudheid, dan kun je beter een decoct maken om zoveel mogelijk uit de Gember te halen. Gember is een wortel (rizoom) en hierdoor heel geschikt voor een decoct. Als je deze een tijdje laat koken, komen er veel meer medicinale inhoudsstoffen vrij en wordt de werking dieper en sterker. Op deze manier kan het meer voor je betekenen dan wanneer je er thee van zet. Probeer volgende keer als je verkouden bent of het heel koud hebt eens een Gemberdecoct én -thee te maken en proef/voel dan het verschil.  

 

Andere manieren om een decoct te gebruiken:

  • Een decoct kan toegevoegd worden aan een bad of voetenbadje. Kruidenbaden zijn een heel mooie, simpele manier om de helende werking van kruiden op een toegankelijke, simpele manier te ervaren.
  • Je kunt een decoct ook als basis gebruiken voor andere recepten zoals warme, medicinale chocolademelk, chai of Gembermelk! Hiermee kun je op een hele makkelijke en lekkere manier met kruiden werken en ze beter leren kennen. De recepten hiervoor vind je in de decoct receptenlijst.
  • Door middel van een kompres kun je een decoct op de huid gebruiken. Een kompres is een lap stof die gedrenkt is in een aftreksel van kruiden, in dit geval een decoct maar dat kan ook met olie, zalf, tinctuur of azijn. Je legt het kompres op de huid en brengt dan zo de werking van het kruid diep in je huid en lichaam. In week 7 gaan we dieper in op hoe je een kompres maakt.

 

Houdbaarheid

Afkooksels kunnen langer bewaard worden dan infusies omdat de vloeistof door het koken wordt gesteriliseerd. Als vuistregel kun je aanhouden dat als je een decoct in de koelkast bewaart, hij ten minste 48 uur houdbaar is.

 

Dosering

Een decoct wordt meestal gedronken als thee, waarbij je ongeveer 50 tot 150 ml drinkt. De kruiden die gebruikt worden bepalen verder vaak hoeveel je ervan nodig hebt.

 

 

Hieronder staat een lijst van bekende en makkelijk verkrijgbare, of te oogsten, kruiden in Nederland. Natuurlijk zijn er nog veel meer kruiden die je kunt gebruiken voor een decoct, maar ik raad je aan om hier eens mee te beginnen als je met decocten wil gaan werken. Sommige kruiden liggen waarschijnlijk al in je keukenkastje of groeien in jouw omgeving. Middels de Plant Profielen kun je je goed inlezen over het gebruik, de werking en eventuele contra-indicaties van deze kruiden. Voor de andere kruiden is het verstandig om je op eigen gelegenheid te verdiepen in de werking en eventuele contra-indicaties.

 

Kruiden die in de Plant Profielen worden behandeld:

  • Paardenbloemwortel (Taraxacum officinale)
  • Rozenbottel (Rosa canina en andere eetbare soorten)
  • Heermoes (Equisetum arvense)
  • Vlierbessen (Sambucus nigra)
  • Kliswortel (Arctium lappa)
  • Duizendblad (Achillea millefolium
  • Salie (Salvia officinalis)

 

Andere kruiden die je ook kunt gebruiken:

  • Wortels
    • Zonnehoed (Echinacea)
    • Kurkuma (Curcuma longa)
    • Gember (Zingiber officinale)
  • Bast
    • Kaneel (Cinnamonum verum)
    • Wilg (Salix Alba)
  • Zaden/Bessen
    • Kardemom (Elettaria cardamomum)
    • Koriander (Coriandrum sativum)
    • Komijn (Cuminum cyminum)
    • Venkel (Foeniculum vulgare)
    • Meidoorn (Crataegus)
    • Steranijs (Illicium verum)
  • Paddestoelen
    • Reishi (Ganoderma lucidum)
    • Chaga (Inonotus obliquus)